05/04/2017

Zmarł Erwin Kruk

   Z głębokim żalem zawiadamiamy, że 31 marca 2017 r. zmarł Erwin Kruk, poeta, prozaik, eseista, działacz społeczny. Urodził się 4 maja 1941 r. w Dobrzyniu k. Nidzicy. Jako czteroletnie dziecko, wkrótce po wkroczeniu Armii Czerwonej stracił oboje rodziców. Wychowywała go babcia. Studiował  na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Po uzyskaniu tytułu magistra pracował w czasopismach, w latach 1966-1980 jako redaktor „Głosu Olsztyńskiego” (od 1970 „Gazety Olsztyńskiej”), w roku 1981 „Meritum”. Od roku 1982 poświęcił się samodzielnej pracy twórczej. 
   Był członkiem: ZLP 1969-83, SDP 1969-82, NSZZ „Solidarność” 1980-89 (w 1981 członek Zarządu Regionu Warmińsko-Mazurskiego), Olsztyńskiego Klubu Obywatelskiego (prezes 1989-90), PEN-Clubu 1988-2017 (czł. Zarządu 1991-95), SPP 1989-2017 (wiceprezesem Zarządu Głównego 1993-96), inicjatorem i współorganizatorem Mazurskiego Zrzeszenia Kulturalnego 1980-81, współorganizatorem Mazurskiego Towarzystwa Ewangelickiego 1999-2017 (przewodniczącym do 2012 i honorowym przewodniczącym po roku 2012), senatorem RP 1989-91, członkiem Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP 1997-2007. 
   Debiutował jako poeta wierszem „W hołdzie matce” w tygodniku „Na przełaj” (czerwiec 1958, pod pseudonimem: Marek Doski). Twórczy dorobek Erwina Kruka obejmuje m.in. tomy poezji: „Rysowane z pamięci” (debiut książkowy) 1963, „Zapisy powrotu” 1967, „Powrót na wygnanie” 1977, „Moja Północ” 1977, „Z krainy Nod” 1987, „Znikanie” 2005, „Nieobecność” 2015; powieści: „Drogami o świcie” 1967, „Na uboczu święta” 1967, „Rondo” 1971, „Pusta noc” 1976, „Łaknienie” 1980, „Kronika z Mazur” 1989, opowieść „Spadek. Zapiski Mazurskie 2007-2008”; książki eseistyczne: „Ewangelicy w Olsztynie. Z dziejów parafii w latach 1772-2002” (Olsztyn 2002), „Szkice z mazurskiego brulionu” 2003 oraz „Warmia i Mazury” (Wydawnictwo Dolnośląskie 2003); przekłady utworów literatury niem., m.in.: Ernst Wiechert „Wiersze” (także wybór i słowo wstępne) 1997; jego wiersze były tłumaczone na języki: niemiecki, rosyjski, białoruski, litewski, bułgarski, słowacki, a także na (odtworzony) język pruski (antologia „Prūsiska Chrestõmatija”, Kaunas 2007). Prace redakcyjne: „Almanach poezji. Utwory poetów studiujących na UMK w latach 1945-1965”. Opracował..., Toruń 1966; „Ewangelicy na Warmii i Mazurach. Dzieje i współczesność”. Praca zbiorowa pod redakcją..., Olsztyn 2001; Ks. dr Alfred Jagucki „Mazurskie dole i niedole. Wspomnienia i refleksje z lat pracy na Mazurach”. Opracował..., Olsztyn 2004; „Hieronim Skurpski”. Album pod redakcją..., Olsztyn 2004.
   Wśród licznych nagród i wyróżnień, jakie przyznano Erwinowi Krukowi, znalazły się m.in.: Nagroda Pióra 1964, Nike Warszawska 1965, Nagroda im. Stanisława Piętaka (za powieść „Pusta noc”) 1977, Nagroda Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej Polcul (Australia) 1988, Nagroda miesięcznika „Literatura” w dziedzinie poezji (za tomik „Z krainy Nod”) 1988 i w dziedzinie prozy (za powieść „Kronika z Mazur”) 1989, Nagroda Artystyczna Ministra Kultury II stopnia (1989), wyróżnienie Funduszu Literatury (1989), Nagroda Regionalna im. Michała Lengowskiego (przyznawana przez Katolickie Stow. „Civitas Christiana” w Olsztynie) 1998, Medal Marcina Lutra (przyznany przez Niemiecki Kościół Ewangelicki) 1991; laureat plebiscytu „Olsztynianin XX wieku” 2001, Honorowy Obywatel Olsztyna (2001); Doroczna Nagroda Ministra Kultury w dziedzinie upowszechnienia kultury (2003), Nagroda Prezydenta Miasta Olsztyna – Statuetka św. Jakuba za wybitne zasługi dla miasta w dziedzinie kultury (2004), Nagroda im. Prof. Hugona Steinhausa „za najlepszą polską książkę popularnonaukową wydaną w latach 2001-2003”, przyznana w 2004 r. przez Polską Fundację Upowszechniania Nauki oraz Towarzystwo Popierania i Krzewienia Nauk w Warszawie za książkę „Warmia i Mazury” (2003); tytuł i statuetka „Osobowość Roku Warmii i Mazur” przyznane w 2004 r. przez Warmińsko-Mazurski Klub Biznesu w Olsztynie, pamiątkowy medal „Najlepszy z Najlepszych” przyznany przez Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego w 2004 r. ”za szczególne zasługi w promowaniu Warmii i Mazur w kraju i za granicą w roku 2003”, Nagroda im. Ks. Leopolda Otto przyznana przez środowisko ewangelickie w kraju (2004), laureat „Wawrzynu 2005” - literackiej nagrody Warmii i Mazur (2006) za tomik poezji „Znikanie”, Odznaka Honorowa „Za Zasługi dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego” przyznana przez Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego (2006), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007), Honorowy Obywatel Olsztynka (2009), medal św. Jakuba i honorowa odznaka „Polska Droga do Wolności – Wybory 4 czerwca 1989 roku” wręczone podczas uroczystej sesji Rady Miasta Olsztyna 4 czerwca 2009 roku, laureat Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta w kategorii „Książka Roku 2009” za „Spadek. Zapiski Mazurskie 2007-2008” (Warszawa, 23 marca 2011). W roku 2016 został nagrodzony Medalem ks. Jana Twardowskiego, Poznańską Nagrodą Literacką im. Adama Mickiewicza, „Wawrzynem 2016” i „Mazurskim Orfeuszem” – za tom „Nieobecność” oraz godnością doktora h.c. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
   Twórczości Erwina Kruka poświęcone zostały m.in. książki: Elżbiety Konończuk „Mazurska obecność Erwina Kruka” (Tow. Lit. im. A. Mickiewicza, Białystok 1993), Anny Matysiak „Między regionalizmem a uniwersalizmem. O poezji Erwina Kruka” (Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 1995), Elżbiety Konończuk „Literatura i pamięć na pograniczu kultur (Erwin Kruk – Ernst Wiechert – Johannes Bobrowski)” (Tow. Lit. im. A. Mickiewicza, Białystok 2000),  Leszka Szarugi „Erwin Kruk” (Übersetzung Friedrich Griese, Villa Decius Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000. Krakau 2000) oraz monografia wieloautorska „Z dróg Erwina Kruka”. Na 65. urodziny twórcy” (Red. i wprowadzenie Zbigniew Chojnowski. Polskie Towarzystwo Czytelnicze, Oddział w Olsztynie. Olsztyn 2006).
   Pożegnanie Poety odbędzie się w piątek 7 kwietnia 2017 r. w Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Olsztynie, a następnie w Alei Zasłużonych Cmentarza przy ul. Poprzecznej w Olsztynie. Początek nabożeństwa o godz. 12.00.