 |
| Erwin Kruk, fot. Wojciech Ciesielski |
Erwin Kruk, poeta, prozaik, publicysta, ur. 4 maja 1941, Dobrzyń k. Nidzicy; Studia: Wydział Humanistyczny (filologia polska) Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, mgr 1966. Red. w czas.: „Głos Olsztyński” (od 1970 „Gazeta Olsztyńska”) 1966-1980, „Meritum” w Warszawie 1981; od 1982 – samodzielna praca twórcza, bez etatu; od 2006 emeryt.
Czł.: ZLP 1969-83, SDP 1969-82, NSZZ „Solidarność” 1980-89 (czł. Zarządu Regionu Warmińsko-Mazurskiego 1981), Olsztyńskiego Klubu Obywatelskiego (prezes 1989-90), PEN-Clubu 1988- (czł. Zarządu 1991-95), SPP 1989- (wiceprezes ZG 1993-96): inicjator i współorganizator Mazurskiego Zrzeszenia Kulturalnego 1980-81, Mazurskiego Towarzystwa Ewangelickiego 1999- (współorganizator i przew. do 2012), obecnie honorowy przewodniczący, senator RP 1989-91, czł. Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP 1997-2007.
Nagrody i wyróżnienia: Nagroda Pióra 1964, Nike Warszawska 1965, Nagroda im. Stanisława Piętaka (za powieść „Pusta noc”) 1977, Nagroda Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej Polcul (Australia) 1988, Nagroda miesięcznika „Literatura” w dziedzinie poezji (za tomik „Z krainy Nod”) 1988 i w dziedzinie prozy (za powieść „Kronika z Mazur”) 1989, Nagroda Artystyczna Ministra Kultury II stopnia (1989), wyróżnienie Funduszu Literatury (1989), Nagroda Regionalna im. Michała Lengowskiego (przyznawana przez Katolickie Stow. „Civitas Christiana” w Olsztynie) 1998, Medal Marcina Lutra (przyznany przez Niemiecki Kościół Ewangelicki) 1991; laureat plebiscytu „Olsztynianin XX wieku” 2001, Honorowy Obywatel Olsztyna (2001); Doroczna Nagroda Ministra Kultury w dziedzinie upowszechnienia kultury (2003), Nagroda Prezydenta Miasta Olsztyna – Statuetka św. Jakuba za wybitne zasługi dla miasta w dziedzinie kultury (2004), Nagroda im. Prof. Hugona Steinhausa „za najlepszą polską książkę popularnonaukową wydaną w latach 2001-2003”, przyznana w 2004 r. przez Polską Fundację Upowszechniania Nauki oraz Towarzystwo Popierania i Krzewienia Nauk w Warszawie za książkę „Warmia i Mazury” (2003); Tytuł i statuetka „Osobowość Roku Warmii i Mazur” przyznane w 2004 r. przez Warmińsko-Mazurski Klub Biznesu w Olsztynie, pamiątkowy medal „Najlepszy z Najlepszych” przyznany przez Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego w 2004 r. ”za szczególne zasługi w promowaniu Warmii i Mazur w kraju i za granicą w roku 2003”, Nagroda im. Ks. Leopolda Otto przyznana przez środowisko ewangelickie w kraju (2004), laureat „Wawrzynu 2005” - literackiej nagrody Warmii i Mazur (2006) za tomik poezji „Znikanie”, Odznaka Honorowa „Za Zasługi dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego” przyznana przez Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego (2006), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007), Honorowy Obywatel Olsztynka (2009), medal św. Jakuba i honorowa odznaka „Polska Droga do Wolności – Wybory 4 czerwca 1989 roku” wręczone podczas uroczystej sesji Rady Miasta Olsztyna 4 czerwca 2009 roku, laureat Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta w kategorii „Książka Roku 2009” za „Spadek. Zapiski Mazurskie 2007-2008” (Warszawa, 23 marca 2011).
Debiut prasowy w dziedzinie poezji – wiersz „W hołdzie matce” w tygodniku „Na przełaj” (czerwiec 1958, pod pseudonimem: Marek Doski).
Twórczość, m.in. tomy poezji: „Rysowane z pamięci” (debiut książkowy) 1963, „Zapisy powrotu” 1967, „Powrót na wygnanie” 1977, „Moja Północ” 1977, „Z krainy Nod” 1987, „Znikanie” 2005; powieści: „Drogami o świcie” 1967, „Na uboczu święta” 1967, „Rondo” 1971, „Pusta noc” 1976, „Łaknienie” 1980, „Kronika z Mazur” 1989, opowieść „Spadek. Zapiski Mazurskie 2007-2008”; książki eseistyczne: „Ewangelicy w Olsztynie. Z dziejów parafii w latach 1772-2002” (Olsztyn 2002), „Szkice z mazurskiego brulionu” 2003 oraz „Warmia i Mazury” (Wydawnictwo Dolnośląskie 2003); przekłady utworów literatury niem., m.in.: Ernst Wiechert „Wiersze” (także wybór i słowo wstępne) 1997; jego wiersze były tłumaczone na języki: niemiecki, rosyjski, białoruski, litewski, bułgarski, słowacki, a także na (odtworzony) język pruski (antologia „Prūsiska Chrestõmatija”, Kaunas 2007). Prace redakcyjne: „Almanach poezji. Utwory poetów studiujących na UMK w latach 1945-1965”. Opracował..., Toruń 1966; „Ewangelicy na Warmii i Mazurach. Dzieje i współczesność”. Praca zbiorowa pod redakcją..., Olsztyn 2001; Ks. dr Alfred Jagucki „Mazurskie dole i niedole. Wspomnienia i refleksje z lat pracy na Mazurach”. Opracował..., Olsztyn 2004; „Hieronim Skurpski”. Album pod redakcją..., Olsztyn 2004.
O jego twórczości ukazały się także osobne publikacje:
Elżbieta Konończuk „Mazurska obecność Erwina Kruka”. Tow. Lit. im. A. Mickiewicza, Białystok 1993;
Anna Matysiak „Między regionalizmem a uniwersalizmem. O poezji Erwina Kruka”. Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 1995;
Elżbieta Konończuk Literatura i pamięć na pograniczu kultur (Erwin Kruk – Ernst Wiechert – Johannes Bobrowski). Tow. Lit. im. A. Mickiewicza, Białystok 2000;
Leszek Szaruga „Erwin Kruk” (Übersetzung Friedrich Griese). Villa Decius Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000. Krakau 2000;
„Z dróg Erwina Kruka”. Na 65. urodziny twórcy. Red. i wprowadzenie Zbigniew Chojnowski. Polskie Towarzystwo Czytelnicze, Oddział w Olsztynie. Olsztyn 2006.
